DYOR: Do Your Own Research [Crypto Versie]

DYOR staat voor ‘Do Your Own Research’. Wanneer je je eenmaal in de crypto wereld begeeft zul je deze term vaak tegenkomen. En eigenlijk geldt dit niet alleen voor crypto, maar voor alle investeringen.

Ondanks dat deze term overal wordt gebruikt (vaak als disclaimer), houden niet veel investeerders, zeker de beginnende investeerders, zich niet bezig met onderzoek. De crypto wereld wordt voornamelijk beheerst door FOMO (Fear Of Missing Out) en volgt iedereen elkaar als een stel apen (‘aping in’), hopende dat ze zijn ingestapt in de volgende grote ‘moonshot’.

Met ontelbaar veel projecten, hypes en verhalen over mensen die in korte tijd absurd veel geld hebben verdiend, worden mensen enorm aangetrokken om te beginnen met crypto. En natuurlijk is het aantrekkelijk om snel rijk te worden en natuurlijk zijn er ook genoeg verhalen van mensen die het gelukt is. Maar er zijn nog veel meer mensen die hun geld hebben verloren met crypto. Voornamelijk omdat ze zomaar de grote kudde volgen omdat ze bang zijn dat ze hun kans op het grote geld mislopen. Zonder ook maar te kijken waar ze hun geld in stoppen.

In deze post geef ik je wat praktische tips om onderzoek te doen vóórdat je je geld zomaar in één of ander vaag project stopt. En dan met name de relatief nieuwe projecten zoals altcoins, meme coins (of simpelweg: shitcoins).

Crypto Facts & Figures

We kunnen er niet omheen: de crypto markt is ENORM. Ten tijde van het schrijven van deze post is de totale marktomvang van crypt maar liefst 2 TRILJOEN dollar. Dat is een 1 met 12 nullen! Bitcoin is veruit de grootste coin met een marktaandeel van ruim 40%, gevolgd door Ethereum met ongeveer 20%. En dan te bedenken dat dit enkel de marktomvang is van alle +/- 14.000 projecten die op CoinMarketCap staan.

Er zijn natuurlijk ontelbaar veel meer projecten en echt iedere minuut ontstaan er nieuwe projecten op de verschillende blockchains van Etherium, Solana, Cardano, Avalance, Polygon, Binance Smart Chain etc. Deze nieuwe projecten, of beter tokens/coins, gebruiken de technologie van deze blockchains op basis van zogenaamde ‘smart contracts’. Met zo’n smart contract is het relatief eenvoudig om een nieuwe coin te lanceren. Dit zijn zogenaamde meme coins (grap coins). De meeste bekende meme coins zijn Dogecoin en Shiba Inu. Deze coins zijn ooit begonnen als grap, maar hebben een enorme schare fans (en dus investeerders) aan zich weten te binden en zijn in sommige gevallen groter dan veel serieuzere projecten.

Dit succes trekt natuurlijk veel aandacht en heeft erin geresulteerd dat er dagelijks letterlijk duizenden nieuwe coins worden gemaakt, hopende dat ze de nieuwe Shiba Inu zijn. Maar, zoals op alle plekken waar (veel) geld te verdienen is, zijn er oplichters actief. Zij lanceren veelbelovende projecten en hopen dat er zoveel mogelijk mensen instappen, om deze vervolgens achter te laten met een waardeloze coin. De Binance Smart Chain wordt soms ook wel eens de Binance SCAM Chain genoemt…

Dus, voordat je je geld ergens in stopt, doe eerst even wat onderzoek! Hieronder vind jij een aantal handige tips die jou een beter beeld geven van een willekeurig project.

Handige DYOR tools

Natuurlijk zijn tijd en timing erg belangrijk in crypto. Dus ook wanneer je jezelf de tijd niet gunt om dit artikel te lezen om jouw onderzoek te doen, heb ik een aantal tools voor je die je kunt gebruiken om snel te checken of een project een solide basis heeft of niet. Zelf gebruik ik voornamelijk deze tools wanneer het gaat om nieuwe coins of projecten:

• Tokensniffer.com
• IsThisCoinaScam
• BSCcheck
• Dev Wallet Checker
• EtherScan
• BSCScan

Let wel op dat deze tools een beperkt overzicht geven van de potentiële risico’s van een project of geven slechts inzicht in de transacties. Probeer zaken wel in de juiste context te zetten.

Renounced contract

Zo was het een tijdje geleden bij meme coins een standaard vraag van de community (meestal een Telegram group of Discord channel) of het contract wel ‘gerenounced’ was. Dit betekent dat de ontwikkelaar van een smart contract, de broncode als het ware van de hand deed, waardoor de code niet meer gewijzigd kon worden. Immers, door een kleine wijziging in de code, kan de ontwikkelaar er in één keer vandoor gaan met het geld. Dit was dan ook het eerste wat men vroeg. Was het contract niet gerenounced, dan was de geloofwaardigheid weg.

Maar dit renouncen heeft één groot nadeel: als dit eenmaal is gebeurd, dan is er geen weg meer terug en kan de code nooit meer worden aangepast. Dus wanneer men het project bijvoorbeeld wil plaatsen op een grote exchange, dan kan dit in de meeste gevallen niet eens. Simpelweg omdat het contract dan moet worden aangepast.

Dus enerzijds is het open laten van een smart contract een risico. Het is een nog groter risico wanneer het project echte plannen heeft. Een renounced contract is eigenlijk een schip zonder roer.

Locked liquidity

Een ander belangrijk item is de liquidity of liquiditeit van het project. Dit is het bedrag wat de ontwikkelaar ter beschikking stelt bij de uitgave van de coin. Naarmate de prijs van de coin groeit en er meer investeerders instappen, groeit ook de liquidity.

Diegene die de liquidity in eerste instantie verschaft, meestal de ontwikkelaar, heeft ook de controle over deze pot met geld. Erg tricky dus. Zeker wanneer deze op ieder gewenst moment leeggehaald kan worden. Het is dus essentieel om te checken of deze liquidity vast staat voor een redelijke termijn.

Hieronder bespreek ik de meest voorkomende ‘red flags’:

Overige ‘Red Flags’

Hieronder nog een paar belangrijke red flags die je kunnen helpen bij het onderscheiden van kansrijke projecten van de kansloze…

Liquidity is niet gelockt of voor een hele korte tijd 🚩

Zoals hierboven al besproken is het heel belangrijk om te controleren of de liquiditeit van een project is vastgezet voor een redelijke termijn. Het locken van de liquidity komt erop neer dat de verstrekker van deze pool het geld er niet in één keer uit kan trekken.

Ieder zichzelf respecterend project moet er gewoon voor zorgen dat het goed zit met de liquidity. Dit moet op zijn minst vast staan voor 1 jaar. Het liefst zelfs langer. Als de liquidity niet gelockt is, of voor een hele korte tijd. Laat het project links liggen!

Weinig liquiditeit of een heel laag percentage ten opzichte van de total supply 🚩

Weinig liquiditeit betekent dat het project niet stevig gefinancierd is. Ook zijn er projecten waar maar een klein deel van de totale voorraad coins beschikbaar is gesteld voor de liquidity pool. Het resultaat hiervan is dat de prijs enorm gevoelig is voor schommelingen en er simpelweg te weinig geld in de pot zit.

Een solide project heeft tenminste 10% liquiditeit ten opzichte van de totale market cap. Het liefst natuurlijk meer.

De identiteit van de ontwikkelaar is geheim 🚩

De meeste oplichters doen niet eens de moeite om je te overtuigen van hun project door open en transparant te werken. Immers, ze staan er liever niet met naam en toenaam bij wanneer ze er met jouw geld vandoor gaan.

Een van de grote nadelen van de cryptowereld is dat men grotendeels anoniem te werk kan gaan. Wanneer de ontwikkelaars verkeerde intenties hebben, zullen ze het liefst anoniem blijven. Vraag dus altijd naar het team achter het project en of de ontwikkelaars ‘doxxed’ zijn. Dit betekent dat ze hun identiteit hebben onthuld om te bewijzen dat ze goede intenties hebben. Let hierbij ook goed op hun track record en op de echtheid van hun namen en profielen. Een fake profiel is namelijk zo aangemaakt.

De laatste tijd heb ik ook veel projecten gezien waar de identiteit van de ontwikkelaars worden beheerd door een derde partij. Ze claimen dat één of andere auditor hun echte identiteit heeft in het geval er schimmige dingen gebeuren. Trap hier niet in. Wanneer je nooit een gezicht, naam, video of stemmen hoort, heb je wederom een red flag te pakken.

Ik heb zelfs projecten gezien waar ze acteurs hebben ingehuurd die zich voordeden als ‘devs’. Creatitiveit kent geen grenzen wanneer mensen geld kunnen verdienen…

Onnatuurlijke distributie van holders en/of tokens 🚩

Deze is soms wat lastiger uit te pluizen, maar wanneer de holders (en dan met name de top 100) een groot deel van de total supply beheren, popt er bij mij een rode vlag op. Let ook goed op de aantallen tokens in deze lijst met holders. Als er veel dezelfde aantallen tussen zitten, kan dit duiden op een distributie van tokens onderling of voor de lancering van het project.

Veel activiteit van de dev wallet net voor de lancering 🚩

Wanneer er veel activiteit is van de dev wallet (de wallet van de ontwikkelaar), kan dit duiden op malafide praktijken. Bijvoorbeeld, wanneer er voor de lancering tokens zijn verstuurd naar andere adressen. Wanneer dit zo is, kan het zijn dat ze willen verhullen dat slechts een klein team de total supply beheerd. Dit argument wordt vaak verkocht alszijnde ’there was a private presale’. Trap hier ook niet in. Ze willen waarschijnlijk gewoon wat verhullen.

Holders met grote aantallen coins (unlocked) 🚩

Grote, unlocked wallets zijn wat mij betreft altijd een rode vlag. Vraag het team wat dit is en waarvoor deze wallet is. Soms is het duidelijk dat dit een wallet is voor het team of voor marketing. Maar vraag er in ieder geval naar en wanneer hun intenties goed zijn, vraag of ze dit niet gewoon kunnen locken.

Veel volgers op social media, maar weinig interactie 🚩

De beste manier om veel belangstelling te trekken is door te doen alsof er veel belangstelling is. Om te doen alsof er veel belangstelling is, worden vaak volgers of leden gekocht. Pas vooral op bij social media accounts waar veel volgers lijken te zijn, terwijl er maar amper wat gebeurd. Een Twitter account met 20k volgers die per tweet maar een handvol likes of reacties krijgt is een red flag. Net als een Telegram Group met 10k leden waarvan er maar een paar online zijn en waar telkens dezelfde leden wat zeggen.

Extreme prijsfluctuaties 🚩

Alhoewel de cryptomarkt extreem volatiel is en je hier min of meer mee moet leren leven, zijn extreme fluctuaties in prijs ook een red flag. Wanneer er bijvoorbeeld enorme prijsschommelingen zijn en maar een handvol transacties, betekent dit dat de prijs gemakkelijk gemanipuleerd kan worden door slechts een paar holders. Wegwezen dus.

Niet opgenomen op sites als CMC en CG 🚩

Grote sites zoals CoinMarketCap (CMC) en CoinGecko (CG) houden een goed beeld van alle crypto projecten. Voordat je op deze sites komt, moet je als ontwikkelaar door een behoorlijke ballotagecommissie heen. Voor veel mensen is een listing op deze twee sites een indicatie dat het ‘een goed project is’. Maar helaas is een listing op dergelijke sites geen garantie voor succes; ook hier staan genoeg scams op helaas.

Geen audits door onafhankelijke partijen 🚩

Audits zijn een goed middel om het vertrouwen van investeerders te krijgen en ook in crypto wordt dit veel gebruikt. Staar je echter niet blind op het feit dat het project ge-audit is, bekijk de audit ook daardwerkelijk om te zien waar de risico’s liggen. Auditors bekijken verschillende onderwerpen en brengen eventuele fouten, risico’s en zwakheden aan het ligt.

Het feit dat er een alleen een audit heeft plaatsgevonden is niet voldoende: er moet ook daadwerkelijk wat gebeurd zijn (indien van toepassing). Zo niet: red flag!

Geen use case 🚩

Deze vlag zou ik eerder een orange flag noemen dan een red flag, mede omdat mega-projecten zoals Doge en Shiba ook geen enkele use case hebben. De enige use case is dat ze enorm gehyped zijn en iedereen in wil stappen (FOMO!).

Maar de kans dat er zulke unicorns opstaan zoals deze is vrij klein. Dus wanneer een project geen enkele use case heeft of ze een standaard roadmap op hun site hebben (zoals iedereen…), check dan hun use case voordat je instapt. Nutteloze coins lijken interessant voor de korte termijn, maar op de lange termijn zijn ze hoogstwaarschijnlijk niks waard.

Wil je korte termijn spanning? Ga dan naar het casino!

Ook belangrijk: gezond boerenverstand

Deze regel geld natuurlijk in het hele leven, maar ook zeker op crypto: ‘als het te mooi is om waar te zijn, dan is dat waarschijnlijk ook zo’. Gebruik dus gewoon je gezond boerenverstand en stel de volgende kritische vragen:

• Wat is je algemene indruk van het project?
• Zijn er veel spelfouten op de site?
• Hoe oud zijn hun social media accounts? En is er serieuze activiteit?
• Is er veel interactie in hun groepen op Telegram of Discord?
• Zijn de beloftes of beloofde rendementen extreem?
• Beloven ze rendementen van x100 of x1000?
• Worden kritische vragen niet beantwoord?
• Worden mensen gebanned na het stellen van kritische vragen?
• Wordt je meteen beticht van FUD bij het stellen van vragen?

Wanneer je over één van deze zaken twijfelt: wegwezen en door naar het volgende project!

Verschillende soorten crypto scams

Hieronder nog een aantal verschillende soorten crypto scams:

Rug pull

Een Rug Pull is een veelgebruikte scam in de cryptowereld. Bij een Rug Pull, halen de devs al het geinvesteerde geld er in één keer uit door het leegtrekken van de liquidity pool, waardoor de coin in één klap niets meer waard is. Dit is waarom het super belangrijk is dat deze pool is gelocked.

Het tapijt (rug) wordt als het ware ineens onder je vandaan getrokken.

Er is ook nog een minder opvallende variant: de ‘slow rug’. Hierbij wordt heel langzaam en onopvallend de pot leeggetrokken. Al dan niet via de liquiditeit of door vooraf gedistribueerde coins/wallets.

Honey Pot

Een Honey Pot is een coin waar je alleen kunt kopen maar niet meer kunt verkopen. Op de chart zijn deze te herkennen aan alleen maar buy orders en groene balken.

Investeerders blijven dus als bijen op de honing geplakt en kunnen niet meer weg. Een hele bekende Honey Pot was de token van Squid Game.

Pump & dump

Bij Pump & Dump projecten wordt het project enorm gehyped met marketing (bijvoorbeeld door influencers op social media) om massaal investeerders te lokken. Meestal op een vooraf opgezet moment. Wanneer een zogenaamde pump gaande is, zal de koers enorm hard stijgen, totdat er op een gegeven moment een enorme sell-off (dump) plaats vindt (meestal door whales, en mogelijk dus het team zelf).

Bij Pump & Dump projecten kan alles lijken op een gezond en legitiem project, totdat er een dergelijke pump en dump plaatsvind. Altijd opletten dus wanneer het team extreem bezig is met hypen.

Ponzi Scheme

Projecten die enorme winsten beloven of passief inkomen, of ‘earning by holding’ zijn wat mij betreft altijd gevaarlijk. Ponzi Schemes of pyramidespellen zijn projecten waarbij nieuwe investeerders de winst van de eerdere investeerders betalen.

Deze eerdere investeerders zullen ook daadwerkelijk mooie rendementen kunnen behalen. Echter, wanneer er niet genoeg aanwas is van investeerders, kunnen de rendementen niet meer worden betaald, waardoor de hele pyramide instort.

Fake Presale

Bij een Fake Presale wordt, voordat het project wordt gelanceerd, een enorme fanbase opgebouwd. Deze fanbase wordt warm gestookt voor deze zogenaamde presale. Zodra men denkt dat de fanbase groot genoeg is, vragen ze geinteresseerden om een bedrag in BNB, BTC, of ETH over te maken naar ‘het project’ in ruil voor tokens. Meestal met de vraag of je de TX (transactielog) kan terugsturen als bewijs zodat ze de coins naar jou kunnen overmaken.

Je kan natuurlijk al wel raden wat hier gebeurd…

Zorg dat wanneer je kiest voor een project met een presale, je altijd gebruik maakt van een presale platform zoals DXSale of Pinksale.

Tot slot

Hopelijk heb ik je met dit artikel over DYOR wat meer bagage gegeven om jezelf beter voor te bereiden. Eerlijkheid gebied te zeggen dat ik voornamelijk door schade en schande wijzer ben geworden, maar ik heb ook het geluk gehad dat ik door een goede spreiding ook in succesvolle projecten zat zoals Dogecoin én Shiba. Ruim voordat deze mainstream zijn gegaan. Maarja, dat zie ikzelf gewoon als puur geluk…

Heb jij nog tips? Laat het me weten via de comments!

Succes!